Οι παραδόσεις , τα ήθη και τα έθιμα είναι ένας τρόπος σύνδεσης των ανθρώπων μεταξύ τους αλλά και με το παρελθόν τους, με τις ρίζες τους. Κάθε λαός σε όποιο μέρος της γης και αν κατοικεί έχει τις δικές του παραδόσεις και τα δικά του σημεία-σύμβολα αναφοράς.
Το πρώτο μας ταξίδι, που θα εγκαινιάσει αυτή την νέα ενότητα του blog, είναι στην Ινδία. Εκεί θα γνωρίσουμε την παραδοσιακή λαϊκή τέχνη Rangoli, μια από τις πιο ξεχωριστές και εντυπωσιακές μορφές τέχνης της Ινδίας. Είναι η δημιουργία πολύχρωμων μοτίβων που κοσμούσαν τα δάπεδα των σπιτιών (εσωτερικά και εξωτερικά) αλλά και τους τοίχους χρησιμοποιώντας, κυρίως, χρωματιστή σκόνη. Παραδοσιακά σχεδιάζοντας από γυναίκες. Αρχικά από τις μεγαλύτερες στην οικογένεια και αργότερα, κυρίως, από τις νεότερες.
Προέλευση Rangoli
Για την προέλευση του ονόματος της υπάρχουν δυο εκδοχές. Η πρώτη λέει ότι προέρχεται από την λέξη "rang" που σημαίνει "χρώμα" και από την λέξη "aavalli" που σημαίνει "σειρά χρωμάτων. Η δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι προέρχεται από τις λέξεις "rang" που σημαίνει "χρώμα" και "Holi" που σημαίνει "γιορτή". Είναι δηλαδή μια καλλιτεχνική γιορτή των χρωμάτων.
Το όνομα της αλλάζει ανάλογα με την περιοχή της Ινδίας αλλά η τέχνη παραμένει ίδια.
Υπάρχουν αρκετοί μύθοι γύρω από την προέλευση αυτής της ινδικής τέχνης. Η πρώτη αναφορά σ'αυτήν βρισκεται στην Chitralakshana, την παλαιότερη ινδική πραγματεία για την ζωγραφική. Εκεί αναφέρεται ότι ο θάνατος του γιου ενός ανωτάτου ιερέα, σε ένα συγκεκριμένο βασίλειο, οδήγησε σε μεγάλη απελπισία. Ο λαός αυτού του βασιλείου προσευχήθηκε στον Θεό Βράχμα παρακαλώντας τον να επαναφέρει στην ζωή το αγόρι. Ο Θεός Βράχμα, που άκουσε τις προσευχές τους, ζήτησε από τον βασιλιά να ζωγραφίσει στο πάτωμα το πορτραίτο του αγοριού. Έπειτα, ο Βράχμα έδωσε ζωή στο πορτραίτο και το αγόρι επανήλθε στην ζωή. Έτσι πιστεύεται ότι "γεννήθηκε" η ζωγραφική Rangoli.
Μοτίβα και σχέδια της τέχνης Rangoli
όπως ποικίλουν τα ονόματα της τέχνης ανά περιοχή έτσι ποικίλλουν και τα μοτίβα. Η παραδοσιακή μορφή Rangoli βασίζοντας στην φύση χρησιμοποιώντας παραστάσεις από αυτήν, όπως κύκνους, παγώνια, λουλούδια κ.α. Ακόμη και τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν τότε προέρχονταν από φυσικές χρωστικές, όπως φύλλα, κλαδιά δέντρων κ.α. Στις μέρες , κυριώς, οι συνθετικές βαφές έχουν αντικαταστήσει τις φυτικές και τα υλικά που χρησιμοποιούνται για τα μοτίβα δίνουν άλλοτε επίπεδη εμφάνιση στο έργο και άλλοτε 3D. Τα σχέδια Rangoli που χρησιμοποιούνται σήμερα περιλαμβάνουν γεωμετρικά σχήματα, τρίαινες, κοχύλια, ψάρια, δέντρα, λουλούδια, ζώα κ.α. Σημαντικό στοιχείο ήταν η συμμετρία των μοτίβων. Η στρογγυλεμένη μορφή των μοτίβων έφερνε θετική ενέργεια και ηρεμία.
Υλικά και χρώματα της Rangoli
Συνήθως, παραδοσιακά, χρησιμοποιούσαν μια λευκή σκόνη,είτε άμμο, την οποία αναμείγνυαν με φυτικά χρώματα. Αργότερα χρησιμοποιούσαν έτοιμη χρωματιστή σκόνη. Υπάρχουν 2 τρόποι με τους οποίους μπορείς να δημιουργήσεις Rangoli, στεγνό ή υγρό, όσο αφορά τα υλικά που χρησιμοποιούν για να δημιουργήσουν το περίγραμμα και αν επιθυμούν το γεμίζουν με χρώμα. Το γέμισμα με χρώμα γίνεται με υλικά όπως κόκκους ρυζιού, γύψο σε σκόνη, αλεύρι, χρωματιστή άμμο, πέταλα λουλουδιών , μπαχαρικά, φύλλα κ.α.
Η μορφή, ο σχεδιασμός και τα υλικά μπορεί να διαφέρουν ανα περιοχή. Πχ το τετράγωνο πλέγμα είναι κοινό στην Βόρεια Ινδία ενώ στην Νότια συναντάμε το εξάγωνο. Σε άλλες περιοχές είναι κυκλικά τα μοτίβα. Στην Βόρεια Ινδία τα χρώματα βασίζονται κυρίως στον γύψο ενώ στην Νότια στο ρυζάλευρο. Η ταχεία και ευρεία μετανάστευση και η ανάμειξη των ανθρώπων μέσα στην Ινδία φαίνεται από τον τρόπο που αυτά τα μοτίβα είναι πλέον "ελεύθερα" παντού και δεν υπάρχει διαχωρισμός ανα περιοχές.
Βασικά υλικά για το Rangoli
- Χρωματιστή σκόνη
- λευκή σκόνη
- φίλτρο του καφέ
- λάδι
- μια βάση για να το φτιάξεις
- γκλίτερ σε σκόνη και μικρά καθρεφτάκια ( συνήθως, για την παραδοσιακή διακόσμηση)
Το φίλτρο του καφέ είναι ένα πολύ βασικό εργαλείο. Βοηθάει στο να γεμίσεις με χρωματιστή σκόνη το μοτίβο ακόμη και στις πιο δύσκολες περιοχές του. Με το φίλτρο, τα χρώματα γεμίζουν ομοιόμορφα στο σχέδιο.
Αν βέβαια δεν έχετε χρωματιστές σκόνες μπορείτε να χρησιμοποιήσετε καθημερινά υλικά που υπάρχουν σε κάθε σπίτι όπως
- κουρκουμά
- κύμινο και σπόροι μάραθου
- φύλλα τσαγιού
- μπαχαρικά
- κόκκοι ρυζιού
- όσπρια
- σιτάρι
- λουλούδια
- ζυμαρικά
Βασικά στοιχεία της τέχνης Rangoli
- Τα σύμβολα και ο σχεδιασμός τους περνούσαν παραδοσιακά από γενιά σε γενιά και έτσι η τέχνη παρέμεινε ανέπαφη. Κάποια βασικά σύμβολα ήταν ο λουλούδι του λωτού, τα φύλλα του, το μάνγκο, ψάρια, διάφορα είδη πουλιών όπως παπαγάλοι, κύκνοι, παγώνια καθώς και ανθρώπινες μορφές.
- τα υλικά που χρησιμοποιούνταν ήταν πολύ εύκολα να βρεθούν γι αυτό και υπήρχαν σε κάθε σπίτι είτε πλουσίου είτε φτωχού.
- Σημαντικό ρόλο έπαιζε το φόντο. Η Rangoli χρησιμοποιούσε ένα καθαρό φόντο τοίχου ή δαπέδου. Μπορούσε να σχεδιαστεί στην μέση μιας αυλής, στις γωνίες ή ακόμη γύρω από το κουδούνι του σπιτιού.
- Την τέχνη αυτή την χρησιμοποιούσαν για διακοσμητικούς λόγους κυρίως. Πίστευαν ότι φέρνει καλή τύχη και ευημερία στην οικογένεια. Ήταν σύμβολο θετικής ενέργειας, πλούτου,χαράς και ηρεμίας στον χώρο. Από πολλούς πιστεύεται ότι προσελκύει την ινδουιστική θεότητα του πλούτου και της ευημερίας Lakshmi. Επίσης υπήρχε η πίστη ότι δημιουργώντας ένα μοτίβο Rangoli στην αυλή, αποτρέπεις τα κακά πνεύματα να εισβάλλουν στο σπίτι. Και πάνω σ' αυτό έχω να σας αναφέρω το εξής: το τελευταίο διάστημα παρακολουθώ ξένες ταινίες μυστηρίου, με στοιχειωμένα σπίτια κτλ ( τις μισές με κλειστά μάτια βέβαια και με φώτα αναμμένα). Σε μια από τις ταινίες αυτές , όπου ένα πνεύμα είχε εμφανιστεί στο σπίτι, οι πρωταγωνιστές έριξαν λευκή σκόνη μπροστά στην είσοδο του δωματίου όπου βρίσκονταν το πνεύμα ώστε να το εγκλωβίσουν εκεί. Και διαβάζοντας για το Rangoli έκανα τον συσχετισμό.
- Αν και τα σχέδια φαίνονται πολύπλοκα για κάποιον που δεν έχει δοκιμάσει να τα φτιάξει, πολλά από αυτά είναι πολύ εύκολο να γίνουν. Αυτό που χρειάζεται είναι καλός συντονισμός, υπομονή και συγκέντρωση των ματιών και των χεριών.
Rangoli και Diwali
Το Diwali είναι ένα φεστιβάλ για το οποίο προετοιμάζονται οι Ινδοί από όλο τον κόσμο. Εκεί, εκτός από τελετές προσευχών και πυροτεχνήματα , πολλά νοικοκυριά διακοσμούν τις αυλές τους με αυτή την παραδοσιακή τέχνη του Rangoli.
Βημα προς βήμα οδηγίες για τον σχεδιασμό Rangoli
- Προμηθευτείτε μια βάση για κέικ ( ό,τι μέγεθος θέλετε, αλλά αν είστε αρχάριοι επιλέξτε μια μικρή βάση)
- βάλτε ένα λευκό χαρτί πάνω στην βάση
- σχεδιάστε το μοτίβο σας με μολύβι, αφήνοντας περιθώριο γύρω από τις άκρες. Αν είναι η πρώτη σας φορά ξεκινήστε με ένα απλό σχέδιο
- εφαρμόστε στο σχέδιο σας λίγο λάδι ( ακόμη και μαγειρικό λάδι)
- πρώτα δουλέψτε το περίγραμμα, προσθέστε άσπρη σκόνη στο περίγραμμα του σχεδίου.
- συνεχίστε με το γέμισμα του σχεδίου. Να είστε δημιουργικοί με τον συνδυασμό των χρωμάτων που θα επιλέξετε και προτιμήστε τα πιο φωτεινά.
- Μόλις τελειώσετε με το σχέδιο σας μπορείτε να αρχίσετε να γεμίζετε το φόντο γύρω από αυτό.
πηγές κειμένων:
Υπάρχουν άπειρες ιδέες από τις οποίες μπορείτε να βοηθηθείτε για να φτιάξετε το δικό σας Rangoli
πηγή φωτογραφιών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου